TARİHİ İZNİK ÇİNİLERİ

İZNİK tarihi özellikleri, doğal güzellikleri ve çinileri ile ziyaretçilerini büyüleyen Bursa iline bağlı bir ilçemizdir. M.Ö. 4.y.y "da kurulan antik adıyla NİCAEA şehri dört imparatorluğa başkentlik ve Hıristiyanlıkla ilgili önemli kararların alındığı 1. konsül ve 7. konsül toplantılarına ev sahipliği yapmıştır. Roma, Selçuklu ve Bizans"ın ardından 1331 yılında Osmanlılar tarafından ele geçirilen İznik, Osmanlı döneminde ticaret, sanat ve kültür merkezi olmuştur.

Osmanlı mimarisi ve sanatında da ilklere imza atan İznik, 14. – 17. y.y" lar  arasında ürettiği dünyaca ünlü çinileri ile dünya sanat tarihi literatüründe önemli bir yer kazanmıştır.Çini Sanatı açısından baktığımızda İznik, Anadolu tarihinde ve Çini Sanatı Tarihinde çok önemli bir üretim merkezidir. İznik ve çevresinde yapılan arkeolojik kazılarda Prehistorik ve  Neolitik çağlarda, Antik Yunan, Roma, Bizans ve Ortaçağ Selçuklu keramikleri bu sıralamayı takip ederek Osmanlı"da üretilmesi imkansız olarak literatüre geçerek en son şeklini alır. Osmanlı Çini Sanatının getirdiği İlk büyük yenilik çok renkli sır tekniği olmuştur. 15.yy. başlarına kadar çini ve keramik yapımında kırmızı hamur kullanılmış olup, 15.y.y ortalarına doğru beyaz sert hamurlu porselene benzer mavi beyaz keramikler yer almakla birlikte şahane bir üslup başlar. Beyaz zemin çok temiz ve sert, şeffaf renksiz sır çok ince, parlak ve tertemizdir. Başlangıçta kullanılan koyu mavi renk zamanla açılmış yerini tatlı mavi bir renk almıştır.

Renkler gibi başlangıçta çok ağır ve yüklü olan desenlerde hafifler. 16. y.y ortasından başlayarak renkli sır tekniği tamamen terk edilmiş olup, çini sanatında sır altı tekniği hakim olmuştur. Böylece Osmanlı Çini Sanatının yarattığı ikinci ve en büyük üslupta kendini göstermektedir. Bu dönemde 40 sene çini sanatında görülüp birdenbire ortadan kaybolacak olan mercan kırmızısı ortaya çıkar. Büyük teknik başarı olarak üretilen kabarık mercan kırmızısının İznik atölyelerinin bir buluşu olduğu anlaşılmıştır. Firuze, mavi, koyu tatlı yeşil, mercan kırmızısı, kobalt, beyaz ve nadiren siyah olarak 7 rengin sır altına tatbiki dünya çini sanatı literatürüne üretilmesi imkansız bir teknik olarak geçmiştir.

Lale, karanfil, sümbül, hayat ağacı, tavus kuşları ve kalyonlar ağırlıklı olarak İznik çinilerinin en belirgin desenleri olarak çalışılmıştır.. Desenlerdeki mana, bereket, sonsuzluk ve Allah"a ulaşmayı betimler. İznik çinilerinin gelişimini izleyebileceğimiz yapılar sırasıyla; Bursa Yeşil Camii ve Türbesi, Yavuz Sultan Selim Türbesi, Süleymaniye Camii, Rüstem Paşa Camii, Piyale Paşa Camii, Topkapı Sarayı, Edirne Selimiye Camii"dir. 1669 yılında Yeni Camii çinilerinde bu çini tekniğindeki renklerin tamamen solduğunu görmekteyiz.

İznik Çinilerinin 1995 yılında başlayan araştırmalarla yeniden sırları çözülmüş ve 16. y.y da Osmanlı da olduğu gibi İstanbul"un verdiği siparişleri İznikli çini ustaları geleneksel yöntemlerle yeniden üretmeye başlamışlardır. Günümüzdeki tek yenilik odun fırını yerine elektrikli fırınların kullanılıyor olmasıdır. Üretilmesi imkansız olarak literatüre geçen bu çinileri teknolojik olarak incelediğimizde  içersinde % 85 oranında Quartz minerali ve %15 oranında cam tozu ve kil içerdiği yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. Üzerindeki sır tabakası yine Quartz minerali ile atılır ve bu teknik çinilerin binlerce yıl dayanıklı kalmasını sağlar. Renkler metal oksitli boyalarla elde edilir.

Quartz minerali ile üretilen İznik Çinileri kullanıldıkları mekanlara farklılıklar katmıştır. Bu özelliklerin bir kaçı; Sesi absorbe eder, ısı yalıtımını sağlar, mekanları yazın serin, kışın sıcak tutar, mekanları olduğundan geniş, yüksek ve ferah gösterir. Ortamdaki negatif enerjiyi emer, pozitif enerjiye dönüştürür.

Günümüzde geleneksel ve modern tasarımları bir arada sunan Nikea İznik Çini"nin Bağdat Cad. Çatalçeşme Suadiye"deki mağazasını ziyaret ettiğinizde, İznik çinilerinin artık her alanda kullanıldığına ve yine antika olma sürecini taşıdığına tanıklık edeceksiniz. İsterseniz sevdiklerinize hediye alıp onları İznik çinileri ile tanıştırabilirsiniz. İsterseniz evinizin bir köşesine koleksiyon veya mimari uygulama yaptırabilirsiniz. Kurumsal hediyelerinizi, takılarınızı ve modern farklı tasarımların hepsini bir arada bulabilirsiniz..