ACENTALAR DİKKAT

Mesafeli Sözleşmelerin Seyahat Acentaları Açısından Türk Hukukundaki Yeri

Yeni çağın iletişim teknolojilerinin hayatımızın her alanına girmesiyle birlikte seyahat acentaları da en iyi en yeni bilişim sistemlerini geliştirmiş ve online satışlara başlamışlardır. Ancak mesafeli sözleşmelere ilişkin mevzuatın yanlış uygulaması bir çok seyahat acentasını zor durumda bırakmaktadır. 

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı özellikle internet sitelerinde yapılan mesafeli satışlara  (konaklama, ulaşım) ilişkin, yasal mevzuatta belirtilen mesafeli sözleşme yapılması gerektiğini irdelemiş ve internet sitelerinde yayınlanması zorunlu kılınmıştır.

Ancak, kanaatimce yapılan mesafeli satışlar  (konaklama, ulaşım) yasal mevzuat çerçevesinde bir kısım şekil şartlarına tabi tutulan mesafeli sözleşme kapsamına alınmamalıdır .  Bu satışların yasal mevzuatta bahsi geçen mesafeli sözleşmeler kapsamına alınması gerektiği ve bu zorunluluğun gereklerinin yerine getirilmemesi halinde uygulanacak idari ve cezai yaptırımlara karşı kanun yollarına başvurulmalıdır.

Türkiye"de mesafeli sözleşme ilk defa 2003 yılında Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"la Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun"a  girerek yasal mevzuat içerisinde yer almıştır. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun"a girişi Mesafeli Sözleşme başlıklı 9/A maddesi ile olmuştur. Maddede mesafeli sözleşme tanımına gidilmiş, cayma hakkı, ayıpsız teslimat gibi konularda genel bilgiler verilmiştir. Mesafeli Sözleşme tanımı şöyle yapılmıştır: “Mesafeli sözleşmeler; yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi veya ifası kararlaştırılan sözleşmelerdir.”

Tüketicinin korunmasına ilişkin yasal mevzuat, Avrupa Hukuku"na uyumlu hale getirilmesi amacıyla yapılmıştır.

Mesafeli sözleşmelerde bulunması gereken temel şart olan ,  cayma hakkı (Tüketici; mal satışına ilişkin mesafeli sözleşmelerde, teslim aldığı tarihten itibaren yedi gün içerisinde hiçbir hukuki ve cezai sorumluluk üstlenmeksizin ve hiçbir gerekçe göstermeksizin malı reddederek sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.) seyahat acentalarını en çok zorlayan husus.  Üstelik hizmet sunumuna ilişkin mesafeli sözleşmelerde ise, bu süre sözleşmenin imzalandığı tarihte başlıyor. Turun başlamasına 7 günden az bir zaman var ise zaten tur tarihine kadar tüketici turu iptal edebiliyor. Burada çıkan en önemli sorun tüketicinin turu iptal etmesinden kaynaklanan tüm masraflar seyahat acentasına ait.

Avrupa Yönergesi hükümleri ile Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği hükümleri çok benzerlik göstermekte, hükümler neredeyse birbiriyle uyuşmaktadır. Sadece ikisi arasındaki önemli bir fark mevcut olup, bu da Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği"nde Mesafeli Sözleşmelerde bulunması gereken şartlar ve sözleşmelerin şeklinin belirlenmiş olması Avrupa Yönergesi"nde ise mesafeli sözleşmelerin  herhangi bir şekil şartına bağlanmamış olmasıdır.

Mesafeli Sözleşmeler Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik"in 11. Maddesi Mesafeli Sözleşme Yönetmeliği"nin uygulanmayacağı kapsam dışı sözleşmeleri belirlemiştir. Sözkonusu 11. Madde şöyledir: 

Kapsam Dışı Sözleşmeler
Madde 11- Bu Yönetmelik hükümleri; 
a) Banka, sigorta ile ilgili, 
b) Otomatik satış makineleri vasıtasıyla akdedilen, 
c) Halka açık jetonlu telefonlar vasıtasıyla akdedilen, 
d) Açık arttırma yolu ile akdedilen, 
e) Gıda, içecek ve günlük tüketim için tüketicinin evine veya işyerine   düzenli olarak   sağlanan malların tedariki ile ilgili, 
f) Sağlayıcının üstlendiği, barınma, ulaşım, yemek tedariki, sportif ve kültürel faaliyetler ve eğlence hizmetlerini özel bir günde veya sürede tedarik etmesine  ilişkin hükümler içeren,  sözleşmelere uygulanmaz.
Bu çerçevede, online otel konaklama, ulaşım satışlarının Mesafeli Sözleşme Yönetmeliği"nin 11. Maddesinde ifade edildiği üzere yönetmeliğin uygulanmayacağı “Sağlayıcının üstlendiği, barınma, ulaşım, yemek tedariki, sportif ve kültürel  faaliyetler ve eğlence hizmetlerini özel bir günde veya sürede tedarik etmesine ilişkin hükümler içeren sözleşmeler” kapsamında olup olmadığının tespiti, seyahat acentaları açısından son derece önemlidir. 

Bu açıdan mevzuatın kaynağı olan Avrupa Konsey Yönerge"sinin dikkatle irdelenmesi gerekir. Yönergenin,  3.2. maddesinde;  “for contracts concluded on the internet, this does not apply to contracts for transport, accommodation and leisure activities” denmiştir. Tüketicinin karşısında online satışlara ilişkin  sözleşmelerde satıcı  online satışı yapan  otel, uçak şirketi ya da seyahat acentası dememiştir.

 Avrupa Birliği ülkelerinde  online satış yapan bir seyahat acentasındam konaklama, ulaşım satın aldığımızda tüketici Yönerge"de belirtilen cayma hakkını kullanamayacak, sağlayıcının ön bilgileri verme zorunluluğu olmayacak, sağlayıcı ön bilgileri tüketiciye teyit ettirmek zorunda kalmayacak, 30 gün içerisinde hizmetini yerine getirmeye ilişkin performans hükmü yükümlülüğünden kurtulacaktır.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından mesafeli sözleşmeler ile ilgili idari para cezası alan bir seyahat acentasının mutlaka yasal yollara başvurması gerekmektedir.

Avukat Müge CANPOLAT