1 Mayıs 1936 yılında Sivas İli, Divriği İlçesi, Timisi köyünde doğan sayın Timisi’nin dedesi Sakar Kâhya olarak bilinen Hüseyin Oğullarından Mustafa’dır. Dedesi İstanbul’da Zahirecilik yapmış sonra köyüne dönmüş. Babası Divriği’de manifaturacılık yapan Kanber Efendi ise Birinci Dünya Savaşında Suriye Cephesi’nde Cemal Paşa’nın komutasında İngilizlere karşı savaşan bir gazi. Annesi ise Divriği Çamşıhı bölgesinden Şehriban Hanım. İlkokul birinci sınıfı köyde okuduktan sonra İmamoğlu Mahallesine taşındı. Divriği Cumhuriyet İlk Okulundan mezun oldu. Orta Okulu Nuri Demirağ Orta Okulunda okudu. O dönemde okulda okuyan yaklaşık 200 talebenin sadece 7 tanesi köylerden gelmişti.
Ortaokuldan sonra Askeri Liseye girmek için Sivas’ta seçmelere katılan Timisi askerlere yapılan davranışları beğenmeyip Divriği’ye döndü. Sonrasında Bursa Mudanya Ziraat Mektebi’ne gitti. İki hafta sonra buradan ayrıldı. Bursa Ticaret lisesine kayıt oldu. “Bu arada bir açıklama yapma ihtiyacı duydum, bütün bunları Nuri Demirağ Ortaokulunda aldığı eğitimin kendisine verdiği öz güven ile tek başına yapıyor.” Arada bir İstanbul günleri oluyor sonrasında Ankara Ticaret Lisesine başlıyor. Lisede okurken bir taraftan da çalışıyor.
Liseden sonra Yüksek Ticaret Okulu’nda okudu. Atatürk’ün Koruması Bekir Çavuş’un kızı Seycan Hanım ile evlendi. Mezun olduktan sonra serbest muhasebecilik, mali müşavirlik yaptı. 1969 yılına kadar Bayındırlık Bakanlığında Müfettiş olarak çalışan sayın Timisi bu tarihte istifa ederek Türkiye Birlik Partisine katıldı. Ardından Türkiye Birlik Partisi genel başkanı oldu. 14. ve 15. Dönem Sivas’tan Milletvekili seçildi. Bu görevi 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra siyasi partiler kapatılıncaya kadar sürdü.
12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra yeni kurulan siyasi partilerden SODEP’e katıldı. Halkçı parti ve SODEP birleşmesinde genel sekreter, CHP ve SHP birleşmesinde yine SHP Genel Sekreteri olarak görev yaptı. CHP ve SHP’de Genel Başkan yardımcılığı görevlerinde bulundu. 1987 yılında 18. Dönem İstanbul Millet Vekilliği görevinde bulundu. Türkiye İş Bankası yönetim kurulu ve Kültür Üniversitesi Mütevelli Heyeti üyeliği görevlerinde de bulunan Mustafa Timisi dördü erkek beşi kız olmak üzere on kardeşler, dört evladı ve yedi de torunu var.
Kısaca özetlediğim hayat hikâyesini merak edenler Mustafa Timisi anlatıyor BİZ VARIZ DÜN BUGÜN YARIN isimli Hatice Aydoğdu ve Prf. Dr Nilüfer Timisi Nalçaoğlu tarafından kaleme alınan keyifle okunan kitapta bulabilirsiniz.
Birazda Mustafa Timisi’nin hayatında iz bırakan olaylara bakalım; ilkokulu ve ortaokulu Divriği’de okurken kendisini etkileyen ve gelecek hayatında yön veren olaylar yaşıyor. Nuri Demirağ Ortaokulunda okurken izci oluyor ve oymakbaşı olarak okulun sağladığı imkân ve kıyafetlerle törenlere ve gösterilere katılıyor. Buradan edindiği öz güven ve cesaretle sonraki hayatında sosyal faaliyetler, dernekler ve cemiyetlerde toplum önüne çıkıyor. Yine o tarihte sınıf arkadaşı olan ve diğer okul arkadaşları ile yaşadıkları münakaşalarda hep yanında olan bir kara kız “hem de erkek öğrencilere karşı onlardan daha iyi dövüşen” o günün Asimet’i bu günün; ilk Askeri Kadın Jet Pilotlarından Emekli Albay Asimet Karahasanoğlu Mustafa Timisi’de zaten var olan kadın-erkek eşitliğinin önemli bir savunucusu yapıyor.
Bursa’daki Banka Amca; Divriği’den sonra okumak için gittiği Bursa’da ilk gece bir otelde kalıyor. Orada yaşlı ve sakallı bir kişi var otelin sahibi. Bursa’ da okurken ihtiyaçlarını karşılaması için babasının verdiği parayı üzerinde taşımak istemiyor. Amca benim biraz param var bunu size emanete versem olur mu diyor, adamda olur evladım diyor. Parayı teslim ediyor. Bursa’dan ayrılana kadar ihtiyacı oldukça gidip oradan para alıyor. O gün var olan insana güven ve saygı kendisi için de önemli bir bakış açısı oluşturuyor.
Siyasi hayatında Divriği’nin yeri ve önemini birkaç olayla anlatmak isterim; doğduğu yer olan Divriği’ye geldiğinde yaşadığı ve unutamadığı olaylar oluyor. O tarihte Divriği köylerinde ve ilçede etkinliği olan Ali Savaş ve Ahmet Savaş kardeşler var. Ali Savaş Tekel Müdürü, Ahmet savaş ise hem dava vekili hem de CHP ilçe başkanı. Çok sevilen ve sözü geçen kişiler. Kendilerini ziyaret etiğinde yakinen ilgileniyorlar. O dönem propaganda çalışmaları için köy köy geziliyor. Mustafa Timisi’den sonra CHP‘liler ilçe başkanı Ahmet Savaşa biz de gidip çalışalım dediklerinde ben Mustafa Timisi’ye karşı çalışmama sevdiğim saydığım biri diyerek çalışmalara katılmayarak destek veriyor.
Bir diğer Divriği li Mehmet Avcı ilçede uzun yıllar Adalet Partisi ilçe başkanlığı yapan hoşsohbet, candan, köylünün her sorunuyla ilgilenen sevile ve sayılan biri. Köylüler üzerinde önemli etkisi var. O zaman ve sonraki çalışmalarımda yanında oluyor. Sonraki yıllarda partiye katılıp il genel meclisi üyeliği yapıyor. Kızı Meral Avcı Delipınar’da Marmara Üniversitesinde hocalık yaptı. Divriği’deki Hüma Hatun Sokağı’nı da kuranlardan.
Bir diğer dostu Tuğut Köyünden Ali Cemal Gök CHP’den il genel meclis üyesi ve il daimi encümeninde görevli. Sivas’ta aynı otelde kaldıklarında çalışmalarını değerlendiriyor. Cemal Bey Sivas, ilçeleri ve köylerinde yapacağı çalışmalarda yol haritaları hazırlayarak destek veriyor. Torunu Hakan Gök üç dönem CHP’den başarıyla Divriği Belediye Başkanlığı yaptı.
Mustafa Timisi’nin köy ziyaretleri sırasında yaşadığı ve unutamadığı bir anısı da Divriği’nin Birestik köyünde yaşanıyor. Köy evinde köylüler bir taraftan anlamaya çalışıyor, bir taraftan da oyları heba olmasın istiyorlar. Sorularla sıkıştırıyorlar Timisi’yi. O sırada odaya gelen 70 yaşlarında bir kadın, içeri girince herkes ayağa kalkıyor. “Yeter ya, böyle ne yapıyorsunuz Mustafa’mı şimdiye kadar başkasının iti yiyordu, birazda bizim itimiz yesin,” diyerek destek veriyor.
Bunlar güzel anılar, hayat hep güzel anılardan oluşmuyor insanı üzen derinden yaralar bırakan olaylar da yaşanıyor. Şimdi böyle bir örnek ve günümüze yansımasını anlatmak isterim. Tek partili dönemde, özelikle İkinci Dünya Savaşı yıllarında yaşanan yokluk ve sıkıntılar, kasaba halkının bürokrasi üzerindeki etkisi ve köylü üzerindeki egemenliği köylüyü ikincil konuma sürüklüyor. Demokrat Parti bu durumu fark ederek kullanıyor. DP’nin çıkış söylemi bu sebepten köylü hareketi, kasketli hareketi olarak toplumda özelikle de köylüler üzerinde etkili oluyor. Bu sebeplerden köylüler o dönemlerde DP’yi destekliyor.
1960 darbesi sonrası ve 1961 Anayasası ile kurulan partilerden Adalet Partisi, Demokrat Patinin geleneğini sürdürmesi ve bu partinin devamı olarak görülmesi köylü desteğini almasını sağlıyor. 1965 ten sonra AP’nin sağa yönelik politikaları köylerden kentlere göçen köylüler arasında arayışları başlatıyor. 17 Ekim 1966 da Birlik Partisi kuruluyor.
1969 seçimlerine 6 ay kala Bayındırlık Bakanlığından istifa eden Mustafa Timisi partiye katılıyor. Yapılan seçimlerde BP 8 Milletvekili çıkarıyor. Aynı yıl 33 yaşındaki Mustafa Timisi Genel Başkan seçiliyor.
1970 yılı Demirel Hükümeti bütçe görüşmelerinde Demirel Hükümeti’nin bütçesi ret ediliyor. Güven oylamasına ihtiyaç duyuluyor. 8 Milletvekili bulunan TBP’nin Malatya Milletvekili Sami İlhan kalp krizi geçirerek vefat ediyor 7 Milletvekili kalıyor. Güven oylamasında 5 milletvekili o günün deyimiyle beş yol düşkünü Demirel Hükümetine destek vererek güvenoyu almasını sağlıyorlar.
Bir tabir vardır dünyanın herhangi bir yerinde bir kuş kanat çırpsa, dünyanın başka bir yerinde fırtına kopar. Bu örnekten yola çıkarak şunlar söylenebilir. O gün Demirel Hükümeti güvenoyu alamasaydı hükümet kurma görevi CHP’ye verilecekti. Mevcut vekiller ve diğer partilerle koalisyon hükümeti kurulabilecekti. O günden sonra yapılacak çalışmalar ve Hükümet Programları bizi başka bir noktaya taşıyabilir, belki de bu gün bambaşka bir hükümet olabilirdi.
Kaosun olduğu günlerde Âşık Mahzuni Şerif’in Mustafa Timisi’ye yazdığı şiirle sohbeti sonlandırmak isterim.
Öztürkler sizsiniz halk nazarında
Bu kıymeti bileceksin Timisi
Mebuslar satıldı oy pazarında
Bunların hesabını göreceksin Timisi
Geri dönmek yoktur güneş doğmadan
Hain eller bu partiyi boğmadan
Varıp haksızlıklara boyun eğmeden
Gerekirse öleceksin Timisi
Yenilir mi inanmışın imanı
Öz Birlikçilerin olmaz günahı
İnşallah başlarsa hesap zamanı
Birer birer soracaksın Timisi
Mahzuni Şerifim haksız değilim
Bunları unutma Birlikçi gülüm
Halkım için bize vız gelir ölüm
Nasıl olsa öleceksin Timisi